Państwowa Inspekcja Pracy – jako instytucja kontroli i nadzoru

Państwowa Inspekcja Pracy jest instytucją państwową, która monitoruje przestrzeganie prawa pracy przez pracodawców i pracowników, w tym praw i obowiązków pracowników.

Instytucja ta podlega Sejmowi, a nadzór nad nią został ustawowo przekazany Radzie Ochrony Pracy. Jednostkami organizacyjnymi są: Główny Inspektorat Pracy, Okręgowy Inspektorat Pracy oraz Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy. Głównego Inspektora Pracy powołuje i odwołuje Marszałek Sejmu po pozytywnym zaopiniowaniu przez Radę Ochrony Pracy i komisję sejmową. Marszałek Sejmu powołuje i odwołuje również zastępców Głównych Inspektorów Pracy.

Okręgowa inspekcja pracy wykonuje swoje zadania i prowadzi działalność na terenie zazwyczaj jednego województwa. Okręgowe inspektoraty pracy mogą posiadać utworzone oddziały i biura terenowe. Obsada kadrowa okręgowych inspektoratów należy do kompetencji Marszałka Sejmu na wniosek Głównego Inspektora Pracy.

Kontrole przeprowadzane przez inspektorów PIP dotyczą głównie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów prawa pracy. Zakres kontroli wynika z wytycznych ustawowych i zależy od decyzji inspektora w konkretnej sprawie. Podejrzenia naruszenia prawa pracy można zgłaszać bezpośrednio, listownie lub pocztą elektroniczną. Skargę lub doniesienie można również złożyć za pośrednictwem PIP.

Państwowa Inspekcja Pracy jest odpowiedzialna za przeprowadzanie kontroli w celu ustalenia, czy firmy przestrzegają prawa pracy. Dotyczy to pracodawców, przedsiębiorców, którzy zatrudniają osoby fizyczne do wykonywania pracy, oraz osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.

Jeśli zostałeś potraktowany niesprawiedliwie przez pracodawcę lub jeśli uważasz, że Twoje prawa zostały w jakikolwiek sposób naruszone przez pracodawcę lub współpracownika, skontaktuj się z porady prawne pip.

Inspektor nie musi zapowiadać swojej wizyty w celu przeprowadzenia kontroli (bezpośrednim powodem jest czasem skarga lub zawiadomienie przez ośrodek doradczy) i może pojawić się w firmie o każdej porze dnia i nocy bez zapowiedzi.

Inspektor nie potrzebuje zgody właściciela na rozpoczęcie kontroli w firmie. Może on swobodnie poruszać się po kontrolowanym terenie na podstawie legitymacji służbowej i bez przepustki. Inspektor Państwowej Inspekcji Pracy ma prawo do:

– swobodnego dostępu do wszystkich urządzeń znajdujących się na terenie zakładu pracy;

– przyjmowania od pracodawcy ustnych i pisemnych informacji w sprawach objętych kontrolą;

– kontrolować maszyny, urządzenia i miejsce pracy;

– dostępu do dokumentów dotyczących budowy i przebudowy miejsca pracy, w tym ekspertyz, wyników badań i pomiarów oraz dokumentacji technicznej;

– wgląd w akta osobowe i dokumenty dotyczące pracy pracowników;

– przeglądać decyzje innych organów kontrolnych oraz sposób ich realizacji;

– uzyskać od pracodawcy niezbędne oświadczenia, kopie lub wyciągi; – sprawdzić tożsamość osób zatrudnionych lub przebywających na kontrolowanym terenie.

Raport z inspekcji to notatka, która w zwięzły sposób opisuje fakty stwierdzone przez Państwową Inspekcję Pracy. Inspektor podpisuje ją.

W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek naruszeń są one szczegółowo opisane w raporcie z kontroli. Przedsiębiorcy, którzy mają zastrzeżenia do treści raportu, mogą je zgłosić wraz z solidnym uzasadnieniem. Ma na to 7 dni od dnia, w którym został zapoznany z protokołem. Jeśli zastrzeżenia są uzasadnione, kontrolujący powinien uzupełnić lub zmienić część protokołu. Brak podpisu kierownika kontrolowanej firmy nie wstrzymuje zastosowania odpowiednich środków prawnych. Jeżeli braki nie stanowią istotnego naruszenia prawa, kontrolujący może nakazać ich usunięcie.